Multipl Miyelom (MM ): Nedir Belirtileri ve Tedavisi

Multipl Miyelom (MM ): Nedir Belirtileri ve Tedavisi
Bir çeşit kemik iliği kanseri olan Multipl miyelom plazma hücrelerinde görülen aşırı artıştan kaynaklanır. Beyaz kan hücrelerinden olan B – lenfositler plazma hücrelerinin oluşmasını sağlar. B –  lenfositleri vücuda dışarıdan giren bakteri ve virüslere karşı plazma hücrelerine dönüşür. Bunlar her bakteri ve virüse karşı savunma yapabilmek için farklı, antikor adı altında protein yapılı savunma maddesi üretirler. Vücudun bu savunma maddelerine immunglobülinler adı verilir. Bu maddelerin görevi vücuda dışarıdan giren yabancı bakteri ve virüslere karşı vücudu savunmaktır. Multipl miyelom hastalığında aşırı artan normal olmayan plazma hücreleri vardır ve bunlar normal olmayan bir protein üretimi yaparlar. Bu proteine paraprotein ya da M proteini adı verilir. Anormal olarak üretilen bu proteinin herhangi bir faydalı görevi yoktur. Bu protein vücuda giren enfeksiyonlar ile savaşamaz. Hatta çok fazla bir artış gösterdiğinden kanın akışkanlığını azaltır ve bu durumda böbreklere zarar verir.
Plazma hücrelerin her artışını kanser olarak yorumlamak doğru değildir. Bu kanser türünde aşırı artış gösteren plazma hücrelerine miyelom hücreleri denir ve bu normal olmayan hücrelerin artış göstermesinden dolayı kemik iliğinde bulunan normal hücrelerin üretiminde bir bozukluk görülür. Kişide kansızlık, bundan dolayı halsizlik, trombositlerde oluşan azalmalardan dolayı vücutta morluklar ve kanamalar ortaya çıkar. Vücut enfeksiyonlar ile mücadelede başarısız olduğundan sık enfeksiyonlar oluşur. Bunun yanında anormal olarak gelişen bu kan hücreleri kan ve yumuşak doku gibi yerlerde birikme yaparak vücutta çeşitli sorunlara yol açar.
Multipl Miyelom Belirtileri
Hastalık her zaman belirti vermeyebilir. Eğer hastalık belirtiler vermeye başlarsa bu belirtiler arasında; sık bir şekilde enfeksiyonlara yakalanma, kemiklerde ağrı, kansızlık, böbrek yetmezliği ve sinirlerde harabiyet görülmesini sayabiliriz. Hastalıklı hücrelerin artmasından dolayı bağışıklık sistemi baskılanacağından kişide zatürree ve idrar yollarında enfeksiyonlar daha sık oluşacaktır. Yaşlı kişiler ile enfeksiyonlara meyilli olan kişiler yakından takip edilmelidir. Bu belirtiler görülüyorsa 3/2 oranında kemik hastalığı görülecektir ve kemik ağrısının olmasını da beklemek gerekir. Ağrı, dokunduğunuz zaman artan, kullanılan ağrı kesicilere kısa süreli olarak olumlu yanıt veren yalnız ileriki zamanlarda kırık ve sinirlere yapılan baskı arttıkça fazlalaşan bir ağrıya dönüşebilmektedir.
Bu hastalıktan en çok etkilenen yerler; kafatası, göğüs kafesi, kaburgalar ve boyundan kuyruk sokumuna kadar olan bütün omurlar ile kalça kemikleridir. Kemiklerin etkilenmesi sırasında kemikten kana kalsiyum geçişinde artış olur. Bu olay kandaki kalsiyum miktarının yükselmesi demektir. Bunun sonucu olarak kişide idrar artışı, ağız kuruluğu ve çok susama olayı olur. Hastaların vücuda yeterli miktarda su almaması böbreklerde hasara neden olur. Bu hastalıkta böbrekleri zarara uğratacak ilaçlardan ve kontrast adlı ilaç filmi çektirmekten kaçınmalısınız. Bazen tetkiklerde protein azalması görülebilir. Bu durumda kişinin bacaklarında ödem olarak ortaya çıkabilir. Belirtilerin arasında sinir hücrelerinin zarara uğramasından dolayı kişinin el ve ayaklarında uyuşmalar, karıncalanma, kabızlık ve tansiyon düşmesi gibi durumlar görülebilir. Hastalıkta en sık görülen belirtilerin başında anemi gelmektedir. Bu durumda kişide çabuk yorulma ve güç kaybı görülür.
 Multipl Miyelom Risk Faktörleri
Kişinin yaşının ileri olması ( 65 yaştan fazla ),cinsiyetin erkek olması ( erkelerde kadınlardan 2 kat fazla görülür ), siyah ırktan olmak, ailede kardeşlerden birinde bu hastalığın olması ve radyasyona maruz kalmak hastalığın oluşmasında risk oluşturmaktadır.
Multipl Miyelom Tanısı
Genel olarak hastalar başka nedenlerden ötürü doktora başvururlar ve doktorun şüphe etmesinden dolayı hastalık ortaya çıkar. Hastaların 3/2 sinin kemiklerinde hasar meydana geldiğinden kişiler hareket ettikleri zaman şiddetli ağrı duyarlar. Bu durum kişileri doktora gitmeye mecbur eder. Kemik ağrısının eklem ağrısından çok iyi ayırt edilmesi gerekir ve ilk olarak grafi, tomografi ve MR çektirilip hastalığın var olup olmadığı incelenmelidir. Teşhisi kuvvetlendirmek için kan, kemik iliği ve gerekirse kemiğe komşu olan miyolamdan bir örnek alınmalıdır. Hem kanda hem de idrarda tek tip immunoglobulin artışının olması gerekir. Yapılacak testlerde immunoglobulin miktarı, protein elektroforezi ve immünfiksasyonuna bakılır. Kemik iliği aspirasyonu ya da biyopside ise kemik iliğinde ki plazma hücrelerinin sayısı, hücrelerin yapısı ve genetik özelliklere bakılır.
Multipl Miyelom Tedavisi
Her miyelom teşhisi tedaviye gerek duymaz. Hastalıkta bulgunun olması en önemli özelliktir. Hematologlar bunun kararını verecek olan doktorlardır. Hastaya kemoterapi uygulamadan önce ekokardiyografi ve EKG ile kalp durumuna bakılır. Başta böbrekler olmak üzere önemli bazı organların fonksiyonları kan testleri ile kontrol edilir. Hepatit virüslerinin durumlarına bakılır. Tedavi süresince kemoterapi ilaçları tek yada birlikte kullanılır. Hedefe yönelik ilaç tedavisi ile kanserli hücreler ortadan kaldırılmaya çalışılır. Antianjiojenik ilaçlar kanser hücrelerinin beslenmelerine engel olur. Kortikosteroidler ise tümörlü dokuları ortadan kaldırma özelliklerinden dolayı ya tek başlarına ya da tedavi ile birlikte kullanılır. Kök hücre destekli yüksek oranda kemoterapi uygulanması ile de kanserli hücrelerinin tamamen öldürülmesi amaçlanmaktadır. Yalnız bu tedavi şeklinde zararlı hücrelerin yanında normal hücrelerde zarar görebilmektedir. Kemik iliğinin yeniden kan üretebilmesi için kök hücrelerinin olması şarttır. Bu hücreler ya hastanın kendisinden özel bir işlem ile alınır ve kullanılmak üzere dondurulur veya doku, uyumlu kardeş veya akrabadan elde edilir.