UTTS Tartışması: Milyarlarca Liralık Rant Kimin Cebine Girecek?

Son günlerde Türkiye’de kamuoyunun dikkatini çeken en önemli konulardan biri, araçlara takılması zorunlu hale gelen UTTS (Uzaktan Taşıt Takip Sistemi) uygulaması oldu. Bu sistem, akaryakıt sektöründeki kayıt dışı ekonomiyi önlemek amacıyla hayata geçirilse de, kullanılan cihazın fiyatı ve kalitesizliği sosyal medyada sert tartışmalara yol açtı. Özellikle bu düzenlemenin ardındaki maliyet analizi ve rant paylaşımları üzerine soru işaretleri artarken, vatandaşlar ve uzmanlar sistemin adaletli olup olmadığına dair eleştirilerde bulunuyor.

UTTS Nedir ve Amacı Ne?

UTTS, temel olarak akaryakıt istasyonlarındaki vergi kayıplarını önlemek amacıyla geliştirilen bir teknoloji projesidir. Projenin merkezinde yer alan Taşıt Tanıma Birimi (TTB) adlı bir cihaz, araçların yakıt deposunun yanına monte ediliyor. Bu cihaz, içinde bulunan RFID çipi sayesinde araçtan sökülmesi halinde işlevsiz hale geliyor. Böylece araç sahiplerinin kayıt dışı yakıt alımını engellemek amaçlanıyor.

Sistemle birlikte, Türkiye genelinde yaklaşık 8 milyon ticari araç için bu donanımın takılması zorunlu hale getirildi. Ayrıca akaryakıt istasyonlarının da sisteme entegre olması gerekiyor. Tüm bu düzenlemelerle birlikte, akaryakıt satışları dijital ortamda kayıt altına alınacak ve devletin vergi kaybı önlenmeye çalışılacak.

Fiyat ve Kalite Sorunu

Ancak, UTTS uygulamasının hayata geçirilmesiyle birlikte ortaya çıkan en büyük tartışma konusu, TTB cihazının fiyatı ve kalitesizliği oldu. Özellikle cihazın ortalama 2700 TL gibi yüksek bir fiyata satılması, vatandaşlar arasında tepkilere neden oldu.

Gazeteci ve köşe yazarı Ömer Ekinci, bu duruma dikkat çekerek, “Karşınızda 2700 TL’ye araçlara takılması zorunlu tutulan #UTTS. İçinde sadece bir RFID çipi var. Bizim işimiz bu olduğu için size maliyetini söyleyeyim: 5000 adet alırsanız birim 0.15 Dolar yani 5.5 TL. Dışındaki plastik kapağı öyle kalitesiz yapmışlar ki, herhangi bir meslek lisesine gidin oradaki bir öğrenci projesine böyle bir kapak yapsa o dersi geçemez,” dedi.

Ekinci’nin bu açıklamaları, özellikle sosyal medya kullanıcıları tarafından büyük ilgi gördü. Aynı zamanda, Mediazone CEO’su Kaan Kayabalı da bu görüşlere katılarak, “Peki altın soru: Milyarlarca liralık bu rant kimin cebine girecek?” diye sordu. Kayabalı, paylaşımında ayrıca şu ifadeleri kullandı: “Bu kadar büyük rantı yiyen belli oldu ama peki ya yediren? UTTS’nin böyle bir fahiş fiyatla vatandaşa dayatıp, 3 kuruşluk teknolojiyi neredeyse 1000 dolara milyonlarca arabaya taktırıp, neredeyse sıfır maliyete milyarlarca dolar tertemiz paranın yabancı şirketin cebine girmesini sağlayan bürokrasideki ve sektördeki Türk ortaklar kim?”

Vergi Kaybı Önleme ile Yüksek Maliyet Arasındaki Çelişki

Devletin bu sistemi hayata geçirme amacı olan vergi kaybını önlemek , aslında ülke ekonomisi açısından oldukça anlamlı bir hedef. Ancak, bu amaca ulaşmak için kullanılan yöntemin maliyeti, vatandaşlar ve uzmanlar tarafından sorgulanıyor. Özellikle şu sorular gündeme geliyor:

• Neden bu kadar pahalı bir çözüm tercih edildi?
• Bu projeden kimler fayda sağlıyor?
• Devlet, vatandaşları korumak yerine neden bu denli yüksek maliyetli bir yükü onlara yüklüyor?

Sistemde kullanılan RFID çiplerinin düşük maliyetli olması ve basit bir teknoloji ürünü olması, halkın bu tepkisini daha da artırıyor. Ayrıca, cihazın kalitesiz yapısı da eleştirilere neden oluyor. Özellikle plastik kapak gibi küçük bileşenlerin bile kalitesiz olması, üretimin ucuz malzemelerle yapıldığını gösteriyor.

Toplumsal Tepkiler ve Eleştiriler

UTTS uygulamasına yönelik tepkiler, yalnızca sosyal medya platformlarında değil, günlük yaşamda da kendini gösteriyor. Özellikle ticari araç sahipleri, bu zorunlu uygulamanın kendilerine ekonomik bir yük getirdiğini savunuyor. Bazı vatandaşlar ise, bu sistemin arkasındaki gerçek kazananların kimler olduğunu sorguluyor.

“Bu düzenlemenin amacı vergi kaybını önlemekse, neden bu kadar pahalı bir yöntem seçildi?”, “Bu projeden kimler kazanç sağlıyor?” gibi sorular, toplumda giderek artan bir şüphe havasını yansıtmaktadır. Ayrıca, bu düzenlemenin özellikle küçük işletmeler ve bireysel araç sahipleri üzerindeki etkisi de tartışılmaya devam ediyor.

Sonuç

UTTS uygulaması, akaryakıt sektöründe kayıt dışı ekonomiyi önlemek amacıyla hayata geçirilmiş olsa da, vatandaşlar ve uzmanlar tarafından birçok açıdan eleştiriliyor. Özellikle cihazın yüksek fiyatı, kalitesiz yapısı ve bu düzenlemenin ardındaki rant paylaşımı, kamuoyunda geniş çaplı tartışmalara yol açıyor.

Bu süreçte, devletin vatandaşlara karşı şeffaf bir tutum sergilemesi ve bu düzenlemenin gerçek amacını net bir şekilde açıklaması bekleniyor. Aksi takdirde, bu tür projeler hem ekonomik hem de sosyal açıdan ülkeye zarar verebilir. Sonuç olarak, UTTS tartışması, sadece bir teknoloji projesini değil, aynı zamanda kamu politikalarının nasıl planlandığı ve uygulandığı konusunda derin bir değerlendirme fırsatı sunuyor.